Originalni 166. list Miroslavljevog jevanđelja, koji je još u 19. vijeku iscijepao i odnio sa sobom u Rusiju ruski duhovnik Porfirije Uspenski, biće vraćen u Srbiju, potvrdili su u Beogradu predsjednici Srbije i Rusije
Aleksandar Vučić i
Vladimir Putin. Ujedno, u Rusiju će biti vraćene slike Nikolaja Reriha, koje su u Narodnom muzeju u Beogradu, a dospjele su u Srbiju između dva svjetska rata, prenosi SEEcult.org.
– Riječ je o vrsti razmjene u kojoj bismo mi dali sedam slika ruskog umjetnika Nikolaja Reriha, koji je u Rusiji skoro kultna ličnost i ima veliki značaj. Dobra koincidencija je bila ta što ruski ministar kulture
Vladimir Medinski i njegovo Ministarstvo namjeravaju da u toku 2019. godine otvore muzej Nikolaja Reriha u Moskvi. Te slike koje su u depou Narodnog muzeja nisu naše, nikada nisu ni izlagane, tako da vjerujem da će do razmjene i doći. Očekujem da će to biti u toku 2019. godine – rekao je ministar kulture i informisanja
Vladan Vukosavljević.Miroslavljevo jevanđelje - najstariji sačuvani srpski ilustrovani ćirilični rukopis, koji je na Uneskovoj listi Pamćenje svijeta, ostalo je bez 166. lista kada je 1845/46. godine manastir Hilandar posjetila ruska duhovna misija na čelu sa arhiepiskopom i naučnikom Porfirijem Uspenskim. Fasciniran izgledom Miroslavljevog jevanđelja, Uspenski je isjekao 166. list i odnio ga sa sobom. Na tom listu nalaze se čtenija za 7. (20.) januar, praznik Svetog Jovana Krstitelja, ukrašena inicijalom sa likom Vavilonske bludnice – metaforom za zlu Irodijadu, ženu cara Iroda, koja od muža zahtijeva glavu Svetog Jovana.
List se od 1846. do 1883. godine nalazio u Kijevu, a nakon toga prenijet je u Imperatorsku javnu biblioteku, danas Nacionalnu biblioteku Rusije u Sankt Peterburgu, gde se i trenutno nalazi zaveden kao „List iz Miroslavova evangelia F.p.I.No.83” u zbirci Porfirija Uspenskog.
Zapis na poslednjem listu govori da je Miroslavljevo jevanđelje poručio humski knez Miroslav, brat velikog župana Stefana Nemanje. Smatra se da je dijak Gligorije, čiji se potpis nalazi na poslednjem ispisanom listu, pisar ili minijaturista Jevanđelja, koje je nastalo `80-ih godina XII vijeka, a pisano je na staroslovenskom jeziku, srpske redakcije i raške ortografije. Miroslavljevo jevanđelje je po sastavu jevanđelistar - bogoslužbena knjiga u kojoj su tekstovi raspoređeni prema čitanjima u toku crkvene godine. Sadrži 296 minijatura crtanih perom, a zatim bojenih četkicom crvenom, zelenom, žutom i bijelom bojom i ukrašenih zlatom. Sve zastavice, osim prve na kojoj su prikazani jevanđelisti Jovan, Marko i Luka pod arkadama, jednostavnog su izgleda i crtane su perom. Umetnički i ikonografski slikarstvo Miroslavljevog jevanđelja kombinuje romanički stil i vizantijsku tradiciju, zbog čega se mogućim izvorom uticaja smatraju prepisivačke radionice centralne Italije. Kožni povez Jevanđelja nije prvobitan, već najvjerovatnije potiče iz 14. vijeka, a na to da je preuzet sa nekog drugog rukopisa potvrđuje njegova veličina, kao i tehničke i stilske odlike. Ukrašen je monogramima, floralnim ornamentom i koncentričnim krugovima na ukrsnicama linija, a na osnovu monograma se pretpostavlja da potiče iz nekog od svetogorskih manastira.
Prvi poznati podatak o mjestu čuvanja Miroslavljevog jevanđelja - u Manastiru Hilandaru, potiče iz 1845-46. godine. Prilikom posjete Hilandaru u martu 1896, kralj Aleksandar Obrenović je dobio na poklon Miroslavljevo jevanđelje, a uz njega i Osnivačku povelju Hilandara. Rukopis je tada donijet u Beograd. Sledeće godine, u Beču je izrađeno fototipsko izdanje Miroslavljevog jevanđelja.
Za vreme Prvog svetskog rata Miroslavljevo jevanđelje je, nakon prelaska preko Albanije, dospjelo 1916. na Krf, gdje je čuvano u Glavnoj državnoj blagajni do 1918. Potom je smješteno u trezor Glavne državne banke u Beogradu, odakle je 14. juna 1935. prenijeto u Muzej kneza Pavla (danas dio Narodnog muzeja u Beogradu). Za vrijeme Drugog svetskog rata Miroslavljevo jevanđelje je od 1941. do 1943. čuvano u Manastiru Rača, a zatim u Narodnoj banci u Beogradu.
Narodnom muzeju u Beogradu (tada Umetnički muzej) predato je na čuvanje 19. juna 1945. godine, a 1979. godine proglašeno je za kulturno dobro od izuzetnog značaja, dok je u 2005. godine upisano na Uneskovu listu Pamćenje svijeta (Memory of the World).
Miroslavljevo jevanđelje može biti izlagano samo deset dana tokom jedne godine, na osnovu zaključka Narodne biblioteke Srbije kao matične ustanove za zaštitu stare i rijetke knjige. Poslednji put to je bilo u decembru 2018.
Rusija će, kako je najavljeno prilikom Putinove posete, donirati i pet miliona eura za nastavak radova na Hramu Svetog Save.
PRIREDILA: Ž.J.
U Srbiji dosad izlagan jedanputIstrgnuti list Miroslavljevog jevanđelja jedini put je izložen u Srbiji u martu 2015. godine, na izložbi „Putevima Miroslavljevog jevanđelja” u Muzeju Vuka i Dositeja, koju su otvorili tadašnji srpski i ruski ministrai kulture
Ivan Tasovac i
Vladimir Medinski. Medinski je tada rekao da „Miroslavljevo jevanđelje” pokazuje koliko su srpsko i rusko pismo i jezik slični, ukazujući da Rusi i Srbi ne smiju da zaborave svoje korijene, pravoslavnu hrišćansku osnovu i svoje pradjedove koji su bili braća, zbog čega treba i danas da se pomažu.
)){kind=small}
